Sternau Beratung

"No właśnie przewartościowanie, głupcze!"

Uznanie lub oszacowanie zdobytego w Polsce wykształcenia jest podstawą zadowalającego rozwoju zawodowego w Niemczech. Zadowalającego, ponieważ: 

• Prezentujesz wiarygodne dla niemieckich rekruterów kwalifikacje
• Zarabiasz stosownie do twoich kwalifikacji, a nie poniżej, 
• Zyskujesz więcej opcji rozwoju zawodowego 
• Masz więcej możliwości na rynku pracy
• Twoje kompetencje zostają docenione 

Podsumowując: decydujesz i wybierasz, zamiast godzić się na słabiej płatne zajęcie poniżej twoich możliwości. Na dłuższą metę jest to super frustrujące. Znam to z własnego doświadczenia: podczas gdy proces uznawania (ściślej: oszacowania, o różnicy piszę dalej) moich studiów trwał, ja otrzymywałam dokładnie połowę wynagrodzenia, jakie przysługiwało pracownikom wykwalifikowanym. Mimo tego, że jakość mojej pracy była na poziomie osoby wykwalifikowanej. 

Zależy mi na tym, abyś i ty wykorzystał/-a twoje kwalifikacje, bez chowania ich do szuflady. 

Dlaczego potrzebujesz przewartościowania twojego oficjalnego wykształcenia? 

Dzięki niemieckiemu przewartościowaniu (uznaniu lub oszacowaniu) twoich kwalifikacji 

• Stajesz się wiarygodnym kandydatem przy staraniu się o pracę (rekruterzy wiedzą, że twoje wykształcenie odpowiada niemieckim standardom)
• Zarabiasz na poziomie pracownika wykształconego a nie Aushilfe.

To wszystko wydaje się logiczne i oczywiste. Mimo tego wciąż mam do czynienia z wykształconymi osobami z Polski pracującymi latami zupełnie poniżej ich możliwości. Nie zrozum mnie źle: w czasie uznawania szkolnego wykształcenia i/lub nauki języka niemieckiego trzeba zarabiać na życie i wybrać rozwiązanie tymczasowe. Taka faza wpisana jest w biografię wielu migrantów w Niemczech. Problematyczne jest, jeśli ta faza nie ma końca. Wiele osób próbuje zracjonalizować tkwienie w niechcianej sytuacji zawodowej w Niemczech i konstruuje niepodważalne PRAWDY w rodzaju: 

• Na pewno nie da się. Tak mówią wszyscy wokół. 
• Nie ma szans. 
• Nie znam języka. 
• Anpassungsqualifizierung? Nie, nie dam rady.
• Nie mogę sobie na to pozwolić – to za drogie itd. 

Zawsze znajdzie się dobry powód, żeby nie podjąć wysiłku przewartościowania wykształcenia. Tymczasem to właśnie ten proces zapewni ci w perspektywie lepszą pracę i wyższe dochody.

Dlatego parafrazuję Carville´a: „No właśnie przewartościowanie, głupcze!” 

Przewartościowanie to solidny fundament twojego rozwoju zawodowego. To uwiarygodnienie twoich kwalifikacji na niemieckim rynku pracy. 

W moich sesjach coachingowych jak też przy zleceniach redakcji dokumentów aplikacyjnych (Bewerbungsunterlagen) temat uznawania polskich kwalifikacji zawodowych pojawia się bardzo często. Dokładniej rzecz ujmując: nieprzejrzystość tego procesu (nazewnictwa, regulacji i wyników samego uznania) dezorientuje planujących rozwój zawodowy w Niemczech. Jeśli czujesz się podobnie, zapraszam do dalszej lektury. Z niej dowiesz się,

Dlaczego inżynier musi poddać swoje polskie wykształcenie uznaniu,

podczas gdy informatyk nie ma takiego obowiązku? 

Odpowiedź jest prosta: 

Reglementierte vs. Nicht-reglementierte Berufe

To najistotniejsze rozróżnienie w niemieckim systemie regulacji zawodów. 

Reglementierte Berufe – zawody regulowane. Wykonywanie ich w Niemczech wymaga posiadania odpowiednich kwalifikacji oraz dopuszczenia do prawa wykonywania ich na terenie Niemiec. Są to zawody prawnie chronione w Niemczech. Bez pozytywnie zakończonego procesu uznania nie możesz w Niemczech posługiwać się tytułem inżyniera, lekarza, psychoterapeuty itd.

Nicht-reglementierte Berufe to z kolei zawody nieobjęte ochroną prawną. Należą do nich m.in. informatyk, pedagog (ale uwaga: Sozialpädagoge, czyli pedagog społeczny jest już zawodem regulowanym), pracownik biurowy, biolog, fizyk, matematyk. 

Prawidłowe określenie przynależności do jednej lub drugiej grupy decyduje o twoich dalszych krokach w procesie przewartościowania: 

Anerkennung albo Bewertung

Postępowanie dotyczące uznawania zagranicznych kwalifikacji zawodowych nosi ogólną nazwę Anerkennung ausländischer Abschlüsse. Jego celem jest stwierdzenie jakości kwalifikacji pod kątem zgodności ze standardami niemieckimi, potwierdzenie jego równorzędnej wartości, tzw. Gleichwertigkeit. 

Określenie to jak parasol obejmuje wszystkie procesy przewartościowania zagranicznych kwalifikacji. Mimo tego, że przy Anerkennung ausländischer Abschlüsse może chodzić o Anerkennung lub Bewertung, zależnie od tego, czy twój zawód zalicza się do grupy zawodów regulowanych lub nie. 

Reglementierte Berufe wymagają obowiązkowo uznania czyli Anerkennung

Inżynier, lekarz, pielęgniarka, pracownik socjalny, aptekarz, nauczyciel itd. z polskim wykształceniem MUSI podjąć procedurę uznania (Anerkennung). Postępowanie to nosi różne nazwy, np.

Erteilung der Genehmigung zum Führen der Berufsbezeichnung „Ingenieurin“ oder „Ingenieur“ (przyznanie pozwolenia do stosowania tytułu inżynier)

Erteilung der Approbation (przyznanie aprobacji – dotyczy zawodów medycznych).

Nicht-reglementierte Berufe nie wymagają uznania…

w wielu wypadkach jednak wskazane jest ich oszacowanie, czyli Bewertung

Pracę w zawodach zaliczanych do tej grupy możesz podjąć bez uznawania czy jakiejkolwiek oceny. Przygotowujesz domenty aplikacyjne i ubiegasz się o miejsce pracy. Podałam powyżej przykład informatyka. Informatyk z polskim wykształceniem nie potrzebuje pozwolenia na używanie tytułu zawodowego, nie musi również uznawać wykształcenia. Tyle teoria. 

Praktyka rekrutacji i wynagradzania pracowników wygląda inaczej. Rekruterzy niemieccy nie są w stanie oszacować polskich świadectw/dyplomów, w konsekwencji podchodzą do kandydatów z rezerwą (czytaj: kandydaci zapraszani są na rozmowę kwalifikacyjną, gdy nie ma dużej konkurencji). Ponadto pracodawcy nie mają podstaw do wynagradzania cię jako osoby wykwalifikowanej, jeśli nie przedłożysz im dowodów, że twoje polskie wykształcenie jest równorzędne z niemieckim (gleichwertig). 

Wniosek nasuwa się sam: jeśli chcesz zwiększyć swoje szanse na zaproszenie na rozmowę kwalifikacyjną (tym samym szanse na zatrudnienie) oraz mieć odpowiednie wynagrodzenie, złóż wniosek o oszacowanie twojego wykształcenia, a jego wynik koniecznie załączaj do aplikacji o wymarzone stanowisko u wymarzonego pracodawcy. 

Kolejny istotny aspekt: 

Bund vs. Bundesländer

Niemcy są krajem związkowym. Dlatego mają regulacje dotyczące uznania/oszacowania wykształcenia zagranicznego Anerkennung ausländischer Abschlüsse na poziomie kraju (BUND) i na poziomie poszczególnych bundeslandów (Bundesländer). W Niemczech nie ma jednego obowiązującego Prawa stwierdzania kwalifikacji zawodowych tylko kilka Berufsqualifikationsfeststellungsgesetze (BQFG).

Jedno prawo krajowe i 16 regulacji bundeslandów. 

Obowiązuje zasada: 

Jeśli jakiś zawód regulowany jest przez prawo ogólnokrajowe, nie ma stosownej regulacji na poziomie bundeslandu. 

Jeśli jakiś zawód regulowany jest przez prawo bundeslandu, nie ma jego regulacji w prawie krajowym i spotkasz się z 16 regulacjami określającymi kryteria uznawania twoich kwalifikacji zawodowych! 

To rozróżnienie pociąga ważne konsekwencje: 

Bundeslandy regulują prawo uznania/oszacowania. Może się zatem zdarzyć, że twoje wykształcenie zostanie odmiennie przewartościowane, w zależności od bundeslandu, w którym złożysz wniosek. 

Teraz kolej na pytanie o instytucję zajmującą się uznaniem/oszacowaniem twojego wykształcenia. Odpowiedź jest prosta: jest ich sporo. Jedynie oszacowanie (Bewertung) wykształcenia wyższego w zawodach nieregulowanych odbywa się w jednej dla całych Niemiec instytucji. W pozostałych przypadkach musisz znaleźć instytucję:

a) właściwą dla twojego zawodu

b) właściwą dla Bundeslandu, w którym zamierzasz pracować. 

Podsumowując: przewartościowując swoje wykształcenie zawodowe otrzymujesz prawo do wykonywania zawodu regulowanego, zwiększasz swoje szanse w procesie rekrutacji i potwierdzasz status osoby wykwalifikowanej na niemieckim rynku pracy. 

I pamiętaj: „nie święci garnki lepią” (lub jak mówią Niemcy „die anderen kochen auch nur mit Wasser”).

Anerkennungszuschuss Więcej o kosztach i możliwym dofinansowaniu dowiesz się z wpisu na moim blogu poświęconym życiu w Niemczech Teraz-Niemcy.eu

Jeśli planujesz zmianę zawodową i pozostajesz na etapie rozmyślania o niej – zapraszam do kontaktu.